Hoe is het gesteld met de mensenrechten bij zuivelproducten?

Vind je dat een gekke vraag? Dat is het niet!  Recent onderzochten wij het thema mensenrechten voor zuivel, boter, en kaas. Deze producten staan al sinds de begintijd in onze app en op onze website, maar werden tot nu toe alleen beoordeeld op de thema’s milieu en dierenwelzijn. Lees verder om erachter te komen waarom het belangrijk is dat ook mensenrechten voortaan worden beoordeeld bij zuivelproducten!

Nederlandse boeren doen het prima

Het overgrote deel van de zuivelproducten in de Nederlandse supermarkten komt gewoon uit Nederland. Vergeleken met veel landen is het in Nederland goed gesteld met de arbeidsomstandigheden bij onze zuivelfabrikanten. Daarmee bedoelen we niet dat er op boerderijen niet hard gewerkt wordt. Wel bedoelen we dat Nederlandse zuivelboeren weinig goedkope seizoensarbeiders inhuren, zoals je bijvoorbeeld vaak ziet in de groente- en fruitsector. Juist in dat soort situaties komen er vaak misstanden voor. 

‘Boskap-soja’ in het veevoer

Maar het verhaal strekt verder dan alleen de Nederlandse boerderijen. Koeien eten namelijk bergen voer, om grote hoeveelheden melk te kunnen produceren. En in dat voer, daar zit vaak het probleem.
Voor het grootste deel eten koeien gras. Tot wel vijftig kilo per dag. Dit wordt aangevuld met ruwvoer en krachtvoer. Ruwvoer bestaat onder meer uit bieten, aardappelen en maïs en bij krachtvoer kun je denken aan mineralen, maïs, granen, vitamines en soja. In verhouding tot de aantallen kilo’s gras die de koeien eten, is het krachtvoer weliswaar niet veel, maar de impact hiervan is wel groot. Dit komt doordat soja vaak uit Zuid-Amerika komt. Deze teelt is in de afgelopen decennia gepaard gegaan met het kappen van regenwoud en het sproeien van chemicaliën. Behalve dat dit een grote impact heeft op het milieu, heeft het ook zijn effect gehad op de mensen die in het gebied wonen. Het kappen van oerwoud is zwaar fysiek werk en gebeurt onder slechte omstandigheden. Zo heeft de Braziliaanse overheid in de afgelopen vijftien jaar honderden mensen bevrijd van slavernij, waaronder meer dan honderd kinderen!
Door het veelvuldig gebruik van pesticides tijdens de teelt ondervinden omwonenden ook veel gezondheidsproblemen. In Argentinië hebben wetenschappers ontdekt dat mensen die rond sojavelden wonen tot wel 5x vaker kanker hebben dan gemiddeld.

Spelen deze problemen ook bij onze melk?

Dat is natuurlijk de hamvraag. In 2011 hebben Nederlandse veebedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid met elkaar afgesproken om in 2015 volledig overgestapt te zijn naar duurzaam gecertificeerde soja (van de Rondetafel voor Duurzame Soja – RTRS). Eind november 2015 bleek helaas dat dit streven nog niet behaald was door onder andere de vleesindustrie. De zuivelindustrie heeft de doelstelling daarentegen wel gehaald in 2015! Hiermee zijn zij de enige tak in de veesector die een serieuze stap heeft gezet naar een duurzame wereld!
Maar zelfs het gebruik van RTRS-soja wordt bekritiseerd door duurzaamheidsorganisaties, omdat het niet streng genoeg zou zijn. Wij bij Questionmark zouden op het vlak van mensenrechten ook graag nog aanvullende eisen zien. Zo is betaling van een loon waarvan de werknemer zichzelf en zijn of haar gezin een waardig leven kan geven, nu geen vereiste. Daarnaast zou ook duidelijker moeten worden aan wat voor eisen bedrijven moeten voldoen bij het compenseren van inheemse bevolkingen of voormalige gebruikers van het land voor het verlies van hun gebied.

Wat kun je als consument doen?

Koop biologische zuivelproducten, dan kun je er vanaf 1 januari 2017 vanuit gaan dat de soja die het vee te eten heeft gekregen boskap-vrij is. Overigens komt deze biologische soja vaak ook niet uit Zuid Amerika maar uit bijvoorbeeld Frankrijk en Canada. Of vraag aan je favoriete zuivelmerken of ze overstappen naar duurzame soja.

Kortom, voldoende reden voor Questionmark om ook de mensenrechten in zuivelproducten mee te nemen. De scores zijn vanaf nu zichtbaar op de website en in de apps Questionmark en Checkit.