Seminar Bio in de Supermarkt

Den Haag, 15 april - Afgelopen maandag kwam op uitnodiging van denktank Questionmark een groep sleutelfiguren uit het voedselsysteem bijeen: supermarktketens, handelaren, boeren, ambtenaren van het Ministerie van LNV, leden uit de Tweede Kamer, maatschappelijk middenveld en wetenschappers. Deze groep werd bij elkaar gebracht om van elkaar te leren, elkaar uit te dagen en nieuwe samenwerking te vinden om de afzetmarkt voor biologische landbouw te laten groeien. Speciale focus van het seminar was gericht op de rol van supermarkten.

Questionmark: Supermarkten stel een doel

Gustaaf Haan, Hoofd Onderzoek bij Questionmark opent het seminar met de wens dat de voorkant van treinen weer zwart kleuren van de insecten. Dat vergt een landbouw die onder meer afstapt van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Aan de transitie die daarvoor nodig is kunnen supermarkten een grote bijdrage leveren. De eerste en belangrijkste stap die ze daartoe te zetten hebben, is het stellen van een individueel doel op de jaarlijkse groei van biologisch in de inkoop. Een dergelijk publiek commitment helpt iedereen binnen deze bedrijven aan te zetten tot maximale creativiteit om meer biologisch te verkopen. Zo luidt de eerste en belangrijkste aanbeveling in Questionmark’s nieuwste Beleidsadvies aan supermarkten en overheid.

Inge Lardinois, MT-lid van het Ministerie van LNV, ondersteunt de oproep: "Ik denk dat het enorm zal helpen om een ambitie op biologisch uit te spreken, ook vanuit supermarkten.” Ook hoopt zij dat het recent door LNV gelanceerde Dashboard Duurzaamheid Supermarkten kan inspelen op deze behoefte: “Het zou mooi zijn als doelstellingen van supermarkten op biologisch daar op termijn aan toegevoegd worden”.  Vanuit de zaal stelt Sepha Smit, van de RvO, dat een groeidoelstelling van supermarkten leidt tot een systeemwijziging en een gecontroleerde groei, in balans met vraag en aanbod. Met een dergelijke doelstelling kunnen we een “bio-forecast” maken voor de komende jaren wat bijdraagt aan een positief toekomstperspectief voor de bio en nog-niet-bio-boeren. Denk ook aan banken, investeerders, innovators, verwerkende industrie etc. die het potentieel gaan zien en hierop in willen springen. Met de publiekscampagne voor de zomer geeft de rijksoverheid de voorzet, laat supermarkten de bal inkoppen.

GfK: De potentiële biologische consument

Biologisch is niet alleen interessant voor de zogenaamde ‘donkergroene consument’. Eric Harmsen, senior shopping consultant bij GfK, onderbouwt met consumentenonderzoek dat er veel kansen liggen voor groei, bij onder andere huishoudens met kinderen. Een combinatie van meer aanbod en kennis zal deze consument over de streep trekken. Een enorme potentie voor supermarkten om daarop in te spelen.

Les uit Denemarken: “Wees dapper en wees de eerste”

Dat het heel goed mogelijk is voor supermarkten om de biologische markt aan te drijven, bevestigt Paul Holmbeck met lessen uit gidsland Denemarken. Hij stelt dat ondanks de grote verschillen tussen consumenten, retailers in Denemarken laten zien dat ze aan alle typen consumenten biologisch kunnen verkopen. Een ambitieuze doelstelling op biologisch geeft daarbij niet alleen een belangrijk signaal aan producenten, maar ook aan consumenten. Tot slot benadrukt Paul Holmbeck op het seminar ook de commerciële kans: “de supermarkten die als eerste inzetten op biologisch, zullen daar ook de meeste vruchten van plukken”.

PLUS Retail: Verdubbeling naar 5%

Tijdens het seminar staat ook één supermarktketen op het podium. PLUS Retail heeft de kans gegrepen om als eerste supermarkt een doelstelling op biologisch aan te kondigen. Eric Leebeek, commercieel directeur zegt het omzetaandeel van biologisch te zullen verdubbelen naar 5% in 2025. PLUS gaat dit realiseren door zijn klanten te ontzorgen. Zo heeft de supermarkt al twee productgroepen volledig omgeschakeld naar biologisch: het huismerk zuivel en aardappelen. Binnenkort zullen de uien volgen. PLUS houdt hierbij de prijzen van deze producten gelijk aan gangbaar en neemt de meerkosten die dit meebrengt voor eigen rekening.

Ministerie van LNV: Kom met creatieve voorstellen

Het laatste deel van het seminar zet alle aanwezige sleutelfiguren aan tot dialoog, met als centrale vragen: hoe supermarkten hun rol kunnen pakken en hoe andere partijen daarbij kunnen helpen. Daartoe roept Inge Lardinois van het ministerie van LNV iedereen op om met creatieve voorstellen naar LNV te komen en specifiek supermarkten om transparant te worden. Harm Holman, Tweede Kamerlid voor Nieuw Sociaal Contract, voegt daaraan toe dat supermarkten de spil zijn. Supermarkten hebben volgens hem een maatschappelijke verantwoordelijkheid en ze moeten hun marketing en inspanningen richten op het omschakelen naar biologisch. Hij zal zich hard maken om vanuit de politiek aan te sturen op subsidies die boeren helpen omschakelen. De aanwezige boeren reageren daarop met bereidheid om samen te willen werken. 

Uitdagingen komen in de plenaire dialoog ook naar voren. De aanwezige supermarkten stellen dat het moeilijk is om claims te maken over de voordelen van biologisch, gezien het risico om beboet te worden door de Reclame Code Commissie of de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Wel geven sommigen aan open te staan voor een brancheafspraak, maar ook daarvoor vormt de mogelijke afstraffing door de ACM weer een risico. Margriet Mantingh, van Pesticide Action Network, roept supermarkten op om creatief te zijn. Er zijn voldoende onomstotelijke voordelen van biologisch, die ze kunnen claimen. Dit wordt beaamd door Paul Holmbeck, kijk maar naar de claims die Deense supermarkten al maken. Bijvoorbeeld groenten en fruit die vrij zijn van bestrijdingsmiddelen en dierlijke producten waarvoor minder antibiotica worden gebruikt en die dierenwelzijn beter garanderen.

Steun vanuit verschillende hoeken

De afsluitende woorden van Charlotte Linnebank, directeur Questionmark: “De doelstelling van 15% biologisch marktaandeel in 2030 is ambitieus. Maar tegelijk liggen er voldoende kansen voor supermarkten om nu concrete stappen te zetten. Te beginnen met het stellen van individuele doelen op het volume van biologisch in de inkoop. We zien PLUS dit al in de praktijk brengen en we hopen dat dit snel gevolgd wordt door andere supermarkten. 

Supermarkten kunnen komend jaar steun verwachten vanuit verschillende hoeken. Zo start nog vóór de zomer een campagne vanuit de overheid om biologisch te promoten. De Robin Food Coalitie zal biologische voorlopers ondersteunen in het communiceren van hun positieve impact. PLUS zal in het kader van hun Hutspot Akkoord ook de wortelen in hun assortiment volledig overschakelen naar biologisch. En Questionmark zal de supermarkten helpen door een benchmark uit te brengen, die de voortgang van de door hen te nemen maatregelen monitort - zoals het stellen van doelen en het vergroten van biologisch aanbod en marketing. De nieuwe indicatoren die Questionmark hiervoor ontwikkelt, worden ook opgenomen in de volgende Superlijst Groen, die verschijnt in 2025.”