Duurzaam tropisch fruit: zo kies je bewust in de supermarkt
9 jan. 2019
Tropisch fruit zijn fruitsoorten die groeien in tropische en subtropische gebieden, zoals banaan, mango en ananas. Het tropische fruit dat je in de Nederlandse supermarkt vindt, wordt dus hierheen vervoerd uit warmere landen. De productie van deze gewassen legt druk op deze tropische gebieden en op de arbeiders op de plantages. Voor duurzaam tropisch fruit is het daarom belangrijk om te kijken naar aandachtsgebieden binnen de thema’s milieu en mensenrechten in de landen waar de productie plaatsvindt.
Energiegebruik en meststoffen
De productie van fruit in (sub)tropisch gebieden heeft een grote impact op het milieu. Belangrijke oorzaken hiervan zijn energiegebruik en het inzetten van meststoffen. Bij het verbouwen van de gewassen kan veel energie worden gebruikt. Wanneer hiervoor fossiele brandstoffen worden gebruikt, draagt dit bij aan klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen. Ook de productie en het gebruik van mest dragen bij aan deze uitstoot. Meststoffen kunnen daarnaast een oorzaak zijn van de vervuiling: bij teveel meststoffen in de bodem kan er uitspoeling naar lokale waterbronnen plaatsvinden. Daar veranderen de meststoffen de watersamenstelling, wat een negatieve impact op de biodiversiteit kan hebben.
Bestrijdingsmiddelen en verspilling
Ook bestrijdingsmiddelen kunnen een bron van vervuiling zijn, in water, maar ook in andere ecosystemen rond de productie van de gewassen. Met name bijen zijn een belangrijke soort die onder druk staat bij de teelt van tropisch fruit. Niet alleen door bestrijdingsmiddelen, maar ook door het verlies van woongebied en geschikte broedplaatsen die plaats moeten maken voor de fruitplantages.
Naast de aandachtsgebieden bij het verbouwen van het fruit, is voedselverspilling een belangrijk punt binnen het thema milieu. Bij tropisch fruit gaat het dan met name over de opslag en behandeling van de gewassen na de oogst. Als dit niet goed gedaan wordt, raakt het fruit beschadigd. Daarmee worden zowel de gewassen zelf verspild, als de middelen die nodig waren voor de productie ervan.
Gedwongen arbeid en veiligheid
Tropisch fruit wordt verbouwd op plantages in (sub)tropische gebieden, waar regelmatig mensenrechtenschendingen voorkomen, zoals onveilige arbeidsomstandigheden en risico’s op gedwongen arbeid. Bij een risico op gedwongen arbeid en kinderarbeid kan er sprake zijn van mensenhandel, lonen die niet worden betaald en het beperken van werknemers in hun vrijheid door identiteitsbewijzen in te houden en ze op de werkplaats te houden. Als lonen wel betaald worden, is er een risico op een te laag salaris en andere vormen van discriminatie, met name voor vrouwelijke en migratie werknemers. Een ander probleem is het blootstellen van werkers aan bestrijdingsmiddelen door het ontbreken van goede bescherming. Bij onjuist gebruik van de bestrijdingsmiddelen kan het ook gevolgen hebben voor de gezondheid van omliggende gemeenschappen.
Waar kun je nog meer op letten?
Het tropisch fruit in Nederland komt uit (sub)tropische landen en wordt vanuit daar hierheen vervoerd. Om maatregelen te kunnen nemen op het gebied van milieu en mensenrechten in de landen waar het fruit geproduceerd wordt, is het belangrijk dat de keten goed in kaart is gebracht. Op die manier wordt het mogelijk om met producenten en leveranciers samen te werken in het verduurzamen van de fruitsector.
Ook vervoer en seizoen zijn aandachtspunten waar je op kunt letten. Met name fruit dat per vliegtuig wordt ingevlogen kan een hoge milieubelasting hebben. Om te kijken welk (tropisch) fruit het beste kunt eten en wanneer, heeft Milieu Centraal een Groente- & Fruitkalender ontwikkeld. Daarnaast zijn er verschillende keurmerken waar je in de supermarkt op kunt letten bij het kopen van tropisch fruit. Topkeurmerken die zich inzetten voor maatregelen in de keten van tropisch fruit op het gebied van milieu zijn Biologisch, EKO, Rainforest Alliance en Fairtrade. Die laatste twee kijken ook naar het thema mensenrechten in de keten.
Bronvermelding
Questionmark werkt met de methode van The Sustainability Consortium (TSC) om de risico’s voor duurzaamheid in productgroepen te bepalen. De aandachtsgebieden die worden toegelicht op deze pagina zijn gebaseerd op het hotspot onderzoek van TSC. Daarnaast is dit aangevuld met informatie van Milieu Centraal om de aandachtsgebieden in een Nederlandse context te plaatsen.
