Publicaties

Met onze onderzoeken en de Superlijsten hebben wij sinds 2020 grote vooruitgang geboekt om verschillende betrokken partijen te doen beseffen dat we de transitie naar een toekomstbestendig voedselsysteem moeten versnellen. In ons Impactverslag 2020 - 2021 laten zien tot welke resultaten onze aanpak in die periode heeft geleid.

Supermarkten kunnen in belangrijke mate bijdragen aan een diervriendelijker voedselsysteem. Voor Superlijst Dierenwelzijn onderzochten wij daarom in hoeverre supermarkten de verkoop van diervriendelijkere vlees-, zuivel-, ei- en visproducten simuleren en in hoeverre zij aansturen op het eten van minder dierlijk voedsel.

Voor “Superlist UK Health 2021” onderzocht Questionmark vijf weken lang het online assortiment van de vier grootste Britse supermarkten. Uit een analyse van het aanbod blijkt dat ongezonde voedsel- en drankproducten sterk worden gepromoot.

Superlijst Groen is het eerste onderzoek naar de duurzaamheid van supermarkten dat laat zien in hoeverre supermarkten een voedingspatroon stimuleren dat goed is voor het milieu en de natuur.  Hier vind je een samenvatting van de belangrijkste bevindingen.

Voor Superlijst Groen onderzocht Questionmark in hoeverre de supermarkt een voedingspatroon stimuleert dat bijdraagt aan natuurbehoud en een gezond milieu.

Superlijst Gezondheid 2020 is de eerste ranglijst die vergelijkt wat acht Nederlandse supermarkten doen om hun klanten te helpen kiezen voor gezond eten en drinken. Het onderzoek laat zien dat er grote verschillen zijn tussen de supermarktketens, ongeacht hun formule of marktaandeel.

Vissenwelzijn is niet of nauwelijks onderdeel van het beleid van supermarkten, visserij- en viskwekerijwetgeving en bestaande viskeurmerken. Dit concludeert de Dierenbescherming in haar vandaag gepubliceerde rapport “Troebel zicht op vissenwelzijn”, uitgevoerd door Questionmark.

Gaan de supermarkten de eiwittransitie realiseren, als machtigste speler in de voedselketen? Dan zullen toch eerst de aanbiedingen van groenten en vleesvervangers gunstiger moeten zijn dan die van vlees. Charlotte Linnebank van het onderzoeksbureau Questionmark deed in Amsterdam-Noord alvast een kleine steekproef door gewone worst met vegaworst te vergelijken. P+, het toonaangevende multimedium voor de praktijk van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Nederland doet verslag.

In hoeverre past het assortiment van kinderproducten in de supermarkt in een gezond voedingspatroon voor deze leeftijd? Welke kinderproducten worden actief onder de aandacht gebracht en welke plek heeft de gezondheid van kinderen in het MVO beleid van Nederlandse supermarkten? Met behulp van Stichting Questionmark heeft UNICEF Nederland bovenstaande vragen onderzocht in de periode november 2019 tot en met maart 2020.

Het aanbod in bewerkte vleesproducten in supermarkten is groot en divers. In opdracht van de Nierstichting heeft Questionmark onderzoek gedaan naar de gezondheid van het aanbod van bewerkte vleesproducten, met bijzondere aandacht voor het zoutgehalte.

Wie 100 gram bewerkt vlees eet, krijgt gemiddeld al 25% van de door de Gezondheidsraad aanbevolen maximum hoeveelheid van 6 gram zout binnen. Het meeste zout zit in (gebakken) spekreepjes. 72% voldoet aan de afspraken voor zoutreductie volgens het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Geen enkel product voldoet aan alle criteria voor de dagkeuze volgens de criteria van het Voedingscentrum.

Het aanbod in vleesvervangers in supermarkten is groot en divers, en heeft de afgelopen jaren een grote groei doorgemaakt. In opdracht van de Nierstichting heeft Questionmark onderzoek gedaan naar de gezondheid van het aanbod van vleesvervangers, met bijzondere aandacht voor het zoutgehalte.

Het algemene beeld is dat zeer weinig vleesvervangers als 'gezond' te betitelen zijn. Het meeste zout zit in producten als vegetarische spekjes en kaasschnitzels. Vooral bij de vegetarische worsten, filet, reepjes/stukjes en nuggets zijn nog veel producten die niet aan het Akkoord Productverbetering voldoen.

In september 2019 vergeleek Questionmark 30 satésauzen uit de Nederlandse supermarkt op duurzaamheidsindicatoren milieu, mensenrechten, en indien van toepassing ook dierenwelzijn. Ook de hoeveelheid suiker, verzadigd vet en zout wegen mee. Dit rapport geeft een overzicht van de methode en resultaten van het onderzoek.

In juni 2019 vergeleek Questionmark 24 jonge kazen uit de Nederlandse supermarkt op duurzaamheidsindicatoren milieu, dierenwelzijn en mensenrechten. Ook de hoeveelheid zout per 100 gram én de transparantie van producenten over hun inspanningen wegen mee. Dit rapport biedt meer inzicht in de totstandkoming en achtergronden van de kaaswijzer​.

Questionmark deed een vooronderzoek naar de haalbaarheid van Superlijst, in samenwerking met de Transitiecoalitie Voedsel. Het resultaat daarvan was een korte inventarisatie van verschillen tussen supermarkten. Een van de bevindingen daaruit - namelijk dat aanbiedingen van supermarkten voor 80% ongezond zijn - leidde direct tot Kamervragen en droeg eraan bij dat staatssecretaris Blokhuis (VWS) met de supermarkten in gesprek ging over verbetering.

In opdracht van Milieudefensie onderzocht Questionmark samen met Rank a Brand de mate waarin supermarkten bijgedragen hebben aan ontbossing door gebruik van veevoer geproduceerd met geïmporteerde soja voor de productie van zuivel. Deze rapportage is de nulmeting van de benchmark. De verschillen blijken vrij klein, met uitschieters bij de supermarkten die een duidelijk duurzaam karakter hebben.

Vrij Nederland zocht een indicatie van de duurzaamheid van het aanbod van een aantal supermarkten voor het artikel waar doe ik gewetensvol mijn boodschappen. Questionmark onderzocht het aandeel producten met een betrouwbaar duurzaamheidskenmerk in verschillende productgroepen.

Natuur & Milieu onderzocht, in samenwerking met Questionmark, hoe duurzaam de meest gegeten visproducten uit het schap van de twee grootste supermarkten (Albert Heijn en Jumbo) zijn. Daarbij is door Questionmark gekeken naar milieu, biodiversiteit en mensenrechten.

Hoe wild is het wild in de supermarkt? Omdat 'wild' geen beschermde aanduiding is, onderzocht Questionmark voor twaalf soorten wild vlees of het vrij wild was, of dat het kweekwild betrof. Dit bleek niet altijd het geval te zijn. Mede door dit onderzoek is het Keurmerk Echt Wild in het leven geroepen.

In deze studie in opdracht van Milieudefensie bepaalden we het verschil in milieubelasting tussen de teelt van sojabonen in Zuid-Amerika en Europa, om het te vergelijken met een eerdere studie van de diervoederindustrie uit 2014.

Natuur & Milieu en Questionmark hebben een aantal kerstgerechten op een rijtje gezet en getest op duurzaamheid en diervriendelijkheid. Daarnaast hebben we gekeken naar het aanbod in de supermarkten en waar je als consument op kunt letten. Dit rapport beschrijft welk vlees in december te koop was, en zet de duurzaamheid en diervriendelijkheid van deze soorten op een rijtje.